እንግዳውስ ይሄው በጥሞና ያንብቡት። መልዕክቱን ከወደዱት ለሌሎች ሸር ማድረግን አይርሱ።
እናመሰግናለን!!!
#የራስምታት
• የራስ ምታት በጣም የተለመደና ብዙ ሰዉን የሚያጠቃ የጤና ችግር ነው። ዘር፡ ቀለምና ፆታ ሳይለይ የብዙዎችን ሰላም የሚነሳ ሲሆን እንደ አለም ጤና ጅርጅት(WHO) መረጃ ከሆነ ከግማሽ በላይ የሚሆነው የአለም ህዝብብም በዚህ ችግር ተጠቂ ነው።
• #ራስምታት ብዙ ጊዜ የጭንቀት፡ የውጥረት፡ የስሜት መጎዳትና የሌላ የጤና ችግር(ለምሳሌ ማይግሪን፡ ከፍተኛ ደም ግፊት፡ ድብርት፡ ስሜት ማብዛትና እና ጭንቀት) ውጤት ነው። እራስምታት ለሌላ ተጨማሪ የጤና ችግር ሊያጋልጥ ይችላል። እየባሰ እየጨመረ ሲሄድ ተጨማሪ ውጥረትን፡ ጭንቀትንና ድብርትን በመፍጠር ትምህርትንም ሆነ ስራን በአግባቡ እዳናከናውን ምክናየት ይሆናል።
• እራስምታት በተለያየ የራስክፍል ወይም በቀኝና ግራ በኩል ወይም አንድ አካባቢ ብቻ ሊከሰት ይችላል።
• ብዙ ጊዜ ራስምታት የመጀመሪያ ደረጃ(primary headach) እና ሁለተኛ ደረጃ(Secondary headach) ተብሎ በሁለት ይከፈላል።
1. የመጀመሪያ ደረጃ የራስምታት
• ምክናየቱ በታወቀ በሽታ የሚመጣ አይደለም። በስራ መወጠር፡ ህመምንና ስሜትን መቋቋም ባለመቻል፡ በግል ወይም በቤተሰብ ችግር መወጠር፡ በአንድ ስራ ላይ ለብዙ ሰአት ትኩረት ሰጥቶ መቆየትና የቅጭላት ጡንቻ፡የደምስርና ነርቭ ላይ ውጥረትና መዛባት ሲፈጠር የሚከሰት ነው። በአንጎሎ ውስጥ የኬሚካል ስርጭት መዛባትም ምክናየት ነው።
• የመጀመሪያ ደረጃ እራስ ምታት የሚባሉት ማይግሪን፡ ክላስተርና ቴንሽን ሄድኤክ(የራስምታት) ናቸው። የነዚህን ማብራሪያ ከታች ያገኛሉ።
2. ሁለተኛ ደረጃ የራስ ምታት
#ከሌላ የጤና ችግር የተነሳ የሚከሰት ነው። ለምሳሌ
• አልኮል መጠጣት
• በራስ ቅል ውስጥ እጢ መኖር
• የደም መጓጎል
• በራስ ቅል ውስጥ ደም መፍሰስ
• የአንጎል መቀዝቀዝ
• በጢስ መታፈን(በካርቦን ዳይ ኦክሳይድ)
• ከሌላ ነገር ጋር መጋጨት
• በሰውነት ውስጥ በቂ ፈሳሽ አለመኖር
• የአይን ግፊት
• የወፍ ጉንፋን
• የተለያዩ መድሐኒቶችን መውሰድ
• ስትሮክና
• በእንቅልፍ ሰአት ጥርስን ከጥርስ ማፋጨት ዋና ዋናዎቹ ናቸው።
#ራስምታት የከባድ ችግር ምልክት ሊሆን ይችላል። ከባድ፡ ተደጋጋሚና እየጨመረ የሚሄድ ከሆነ የህክምና ባለሙያን ምክርና እርዳታ ማግኘት እጅግ ጠቃሚ ነው። ለምሳሌ በጣም ህመም ያለው፡ መጠኑ የሚጨምር፡ ከባድና መድሐኒት ለመውሰድ አስገዳጅ ከሆነ፡ ትኩሳት፡ ግራመጋባት፡ አንገትን ወጥሮ መያዝና አይን ላይ ችግር ከፈጠር መታየት አማራጭ የለውም።
1. ቴንሽን የሚባለው የራስምታት
• በጣም ቀዝቃዛ ነገር ከመመገብና መጠጣት በቀዝቃዛ ወቅት የሚነሳ ሲሆን ዋነኛና የመጀመሪያ የራስምታት አይነት ነው። ቀስ እያለ ጀምሮ እኩለ ቀን ሲሆን የሚበረታ ነው። የራስቅል እንደተወጠረ ወይም እንገታሰረ አይነት ስሜት ይኖረዋል። በሁለቱም ጎን የሚፈጠር ሲሆን ህመሙ እስከ አንገት ሊሰራጭ ይችላል። ከ15ቀን-3ወር ሊቆይና በመሀል እየጠፋ ሊመላለስም ይችላል።
2. ንዝረት ወይም ትርታ አይነት ህመም በአንድ በኩል የራስ ቅል ላይ የሚሰማ ነው። ቀለል ያለ የራስምታት፡ ብጅታ ያለበት እይታ፡ ማቅለሽለሽና የስሜት ህዋሳት መዘበራረቅን የሚያስከትል ችግር ነው። ከሰአታት እስከ ሁለት ሶስት ቀን ሊቆይና ሌላ ጊዜ ሊመለስ ይችላል።
3. ሪባውንድ የሚባለው የራስ ምታት ደግሞ ለራስ ምታት ተብሎ ከሚወሰድ መድሀኒት የጎንዮሽ ተፅእኖ የሚመጣ ነው። የአንገት ህመም፡ እረፍት መንሳት፡ የአፍንጫ መታፈን ስሜት፡ የእንቅልፍ ማጣትንና ሌሎችንም ችግር ያስከትላል።
4. ክላስተር የሚባል የራስ ምታት ደግሞ ከ15ደቂቃ-3ሰአት ይቆያል። በቀንም ከአንድ እስከ ስምንት ጊዜ ድንገት የሚከሰት ነው። በመሀል ለወራታት ወይም ለአመት የራስ ምታት ሙሉ ለሙሉ ሊጠፋ ይችላል።
• በአንድ በኩል፡ ከበድ ያለ፡ የሚቀላና የመውጋት ስሜት ያለው ሆኖ በአንድ አይን ዙሪያ ይከሰታል። መቅላት፡ ማበጥ፡ የአይን ቆብ መውረድና በአፍንጫ ፈሳሽ መምጣት ይታያል።
• #በጣም ከባድ ቅፅበታዊ ከአንድ እስከ አምስት ደቂቃ የሚቆይ ለህይዎት አስጊ የሆነ የራስ ምታት አይነትም አለ።
#የራስምታት #ህክምና
• ዋነኛውና የመጀመሪያው እረፍትና ህመም ማስታገሻ መድሀኒት መውሰድ ነው። የራስምታትን ማከም የሚቻለው ምክናየቶቹን አውቆ በማስወገድ ነው።
• ለራስምታት የሚወሰዱ መድሀኒቶች በጤና ባለሙያ መታዘዝ ይኖርባቸዋል። አለበለዚያ መድሀኒቶቹ በራሳቸው ሌላ የራስምታት ያመጣሉ።
• የራስምታት ከተወሰኑ ንጥረነገሮች እጥረት ሊመጣ ይችላል። ለምሳሌ ቫይታሚኖች፡ ማግኒጅየምና ሌሎችም።
• በቂ ምግብና ፈሳሽ በሰአቱና በበቂ ሁኔታ መውሰድ
• ግንባር ወይም አንገት ላይ የታሸገ ሙቅ ውሀ ወይም በረዶ መያዝ
• ለውጥረት፡ ለፍራቻና ጭንቀት ምክናየት የሆኑ ነገሮችን ማስወገድና መቀነስ
• ሙቅ ሻወር መውሰድ
• የአካል እንቅስቃሴ ማድረግ
• መዝናናት፡ መሳቅ መጫዎት
• በቂ እረፍት
• በቂ እንቅልፍ ማግኝት
• በቂ ውሀ መጠጣት
• ጩኸትን መቀነስ
• የራስምታትን ቀስቃሽ የሆኑትን ነገሮች ለይቶ በማወቅ ከነዚያ መራቅ።
#እንደ #አጠቃላይ
____
ራስ ምታት በሁሉም ፆታ እና እድሜ ላይ ሊያጋጥም የሚችል እና ብዙዎቻችንን የሚያጠቃ ህመም አይነት ነው፡፡
• ራስ ምታት በተለያዩ ምክንያቶች ሊከሰት ይችላል፡፡ የራስ ምታታችንን ምክንያት ስናውቀው ለመታከም እና ለመዳን ቀላል ይሆንልናል፡፡
1.ፕራይመሪ (የመጀመሪያ ደረጃ) የራስ ምታት፡- እንደ ማይግሬን ያሉ የራስ ምታቶች በጭንቅላታችን ውስጥ ባሉ የደም ቧንቧዎች፤ ነርቮች እና ጡንቻዎች ላይ በሚፈጠር ጫና ምክንያት የሚመጡ ናቸው፡፡ ወይንም ደግሞ በአእምሮዋችን ውስጥ ባለው የኬሚካል መቀያየር የሚመጡ ናቸው፡፡
2.ሰከንደሪ (ሁለተኛ ደረጃ) የራስ ምታት፡- ራስ ምታት የሌላ በሽታ ምልክት ሲሆን ሰከንደሪ ራስ ምታት ይባላል፡፡ ለምሳሌ ጉንፋን ሲይዘን፤ ታይፈስ ታይፎይድ ስንታመም፤ በደም ግፊት ምክንያት፤ መጠጥ አብዝተን ስንጠጣ፤ ሳይነሳችን ሲነሳብን፤ እና በመሳሰሉት ምክንያት ራሳችንን ያመናል፡፡ ይሄ አይነት ራስ ምታት ነው ሁለተኛ ደረጃ ራስ ምታት የሚባለው፡፡
መቼ ነው ወደ ሃኪም መሄድ ያለብን?
ራስ ምታት በማስታገሻ መድሃኒቶች ስለሚታገስ ማስታገሻ በመውሰድ ልንድን እንችላለን፡፡ ነገር ግን ራስ ምታታችን
• የሚደጋገም ከሆነ
• በሳምንት ከሁለት ጊዜ በላይ በራስ ምታት ምክንያት የማስታገሻ መድሃኒት የምንወስድ ከሆነ
• እየተደጋገመ የሚያመን ከሆነ እና ህመሙ እየጨመረ ከመጣ
• የጀመረን ራሳችንን ከተጋጨን ወይም አደጋ ከደረሰብን በኋላ ከሆነ
• ስራችንን በራስ ምታት ምክንያት መስራት የሚያቅተን ከሆነ
• በማስታገሻ መድኃኒት አልድንም ካለ
• ከራስ ምታት ጋር አብሮ ግራ መጋባት፤ ማቅለሽለሽ፤ ማስመለስ፤ ድንዝዝ ማለት፤ የአንገት ህመም፤ ማዞር፤ የጆሮ ወይም የአፍንጫ ህመም፤ ራስን መሳት፤ እይታ መከልከል፤ ድካም እና የመሳሰሉት ምልክቶች ካሉ ወደ ሃኪም ቤት አንድንሄድ ይመከራል፡፡